Wandelroute nr. 2 door het Brakeler Bergland van Rheder via Gehrden en Siddessen terug naar Rheder

De rondwandeling nr. 2 begint in Rheder voor de kerk. Maak van de gelegenheid gebruik om voor vertrek de kerk binnen te lopen, waar twee beroemde bouwmeesters hun ideeën over de Westfaalse postgotische en echte Westfaalse barok hebben gerealiseerd: Gottfried Laurenz Pictorius en zijn opvolger Johann Conrad Schlaun. De opdrachtgever was Burchard Bruno von Mengersen, Eerste Minister en Privé Raadslid van de Bisschoppelijke Stoel in Paderborn en erfgenaam van de "Alte Burg" in Rheder. Als men de ruwbouw meer toeschrijft aan de veteraan Pictorius, dan is het bewezen dat het hele interieurconcept en de hoogwaardige barokke inrichting terug te voeren is op de jonge Schlaun, die bezig was met de bouw van de kapucijnenkerk in Brakel. Een stukje familie- en lokale geschiedenis wordt tegelijkertijd weerspiegeld in de grafschriften over de ridderfamilie von Mengersen, die hun laatste rustplaats onder het opgeheven koor hebben gevonden.

Met deze indrukken moet u nu op weg naar het buitenkasteel. Hetzij via de Johann Conrad Schlaun Straße, hetzij via de B 252, die de stad in zijn geheel verdeelt. Het langwerpige straatfront van de buitenste bailey met poortaandrijving en markante hoekoctagons, dat in 1715-1718 als een drievleugelig complex werd gebouwd en vandaag de dag vooral de kasteelbrouwerij en de bedrijfsadministratie bedient, kan niet over het hoofd worden gezien. Ga door de poort en geniet van het uitzicht op het kasteel en de unieke binnenplaats. De buitenste bailey is gebaseerd op ontwerpen van de twee voorgangers van Schlaun, Lambert Friedrich Corfey en Gottfried Laurenz Pictorius. Schlaun had aantoonbaar de bouwbegeleiding van dit project in de laatste fase overgenomen. Het kasteel werd voltooid in 1750, maar experts zijn het nog niet eens over het auteurschap van de bouwmeester. In ieder geval maakt de kleurscheiding van de buitenste bailey en het landhuis het verschil in leeftijd duidelijk. Delen van het kasteel en de brouwerij zijn op afspraak te bezichtigen, hiervoor dient u apart tijd te nemen.

We vervolgen onze wandeling langs de straat voor het buitenkasteel tot aan de hoek-octagon, hier gaan we rechtsaf en volgen de "Parkweg" in de richting van het kasteelpark. Links en rechts van het pad zien we nog faciliteiten van de brouwerij. Dan hebben we uitzicht in zuidelijke richting op de Oberdorf en de volgende spiegelbreedte, het bouwgebied van de afgelopen 50 jaar. Als we naar rechts draaien zien we het kasteel met de oranjerie aan de zuidkant en het brouwhuis van de brouwerij in de zuidvleugel van het buitenkasteel.

Na een paar stappen steken we de rivier de Nethe over, die een beetje stroomopwaarts een deel van haar water afgeeft aan de molengracht door middel van een stuw, die we direct kunnen zien. Het gebouw van de voormalige molen is na een brand zijn vakwerkconstructie kwijtgeraakt en wordt nu uitsluitend voor woondoeleinden gebruikt. In de kelder staat een turbinecentrale, die nog steeds wordt gebruikt om elektriciteit op te wekken.

Het gebouwencomplex aan de linkerkant van onze weg is de "bierkelder", in de volksmond bekend als de "Bierkeller", die vandaag de dag gebruikt wordt voor de rijping van jong bier bij een constante temperatuur van 6°C.

We gaan het natuurpark Sieseberg binnen en krijgen meteen een mooi uitzicht op het weidse landschapspark, waar de Nethe doorheen stroomt. De westkant van het kasteel, die de tuinzijde wordt genoemd, en delen van het lager gelegen dorp met de kerk zijn nu in zicht. Het park, dat aan het einde van de 18e eeuw naar Engels voorbeeld werd aangelegd, werd in een tweede fase van 1838 tot 1843 aangelegd door Joseph Bruno von Mengersen met een oppervlakte van ongeveer 8 hectare, gebaseerd op de tuintheorieën van prins von Pückler-Muskau. Later werd het uitgebreid tot bijna 100 ha. Het belangrijkste vormgevingselement van het landschapspark is vandaag de dag nog steeds een visuele as, de "Pückler-Schlag" genaamd, die zich uitstrekt van de centrale tuinzaal van het paleis tot aan de hoogten van de steil oplopende, beboste Sieseberg.

Graaf Joseph-Bruno von Mengersen was overigens de laatste mannelijke vertegenwoordiger van zijn familie; hij wordt vandaag de dag nog steeds de "Dichtergrafen" genoemd. Enkele romans; epieken en dichtbundels getuigen van zijn kunnen. De oudste zoon van zijn jongste dochter Maria, die getrouwd was met de districtsbestuurder Raban Spiegel v. u. z. Peckelsheim, Adolf Frhr. Spiegel, werd erfgenaam van alle landgoederen van Rheder.

Een bewaard gebleven kenmerk van het park is de tempel op een heuvel bij de ingang. In de directe omgeving van de "Pückler-Schlag" op ongeveer de helft van het opgaande bos ligt het graf van de huidige eigenaarsfamilie Spiegel von Peckelsheim onder een koperen beuk, die meerdere malen via een aparte toegangsweg en meerdere natuursteentrappen bereikbaar is.

We passeren nu de kasteelvijver, die gevoed wordt door ondergronds water uit de molengracht, volgens het barokke model.

We steken het landschapspark direct aan de voet van de Sieseberg met zijn rijke voorraad aan oude reusachtige bomen over en passeren een andere vijver, de Rohr- of ook Riedteich, die gevoed wordt door de instroom van de kasteelvijver, maar ook door het echte bronwater van de Sieseberg. Vanaf hier moet u nog eens terug kijken naar het kasteel en uw volledige aandacht geven aan de uitgebreide landschapsarchitectuur. Dit alluviale landschap is bijzonder charmant in het voorjaar, wanneer weidekoekoeksbloem, ridderspoor en wilde knoflook in volle bloei staan.

Verdere botanische zeldzaamheden zijn te vinden in het landschapspark en het uitgestrekte beschermde gebied van de Sieseberg. De Märzbecher bijvoorbeeld is nog steeds een van de vroegbloeiende planten die zich over een groot gebied verspreiden.

Na het verlaten van het park door de poortpijlers gaan we meteen naar links en blijven we op het pad dat door de bosbouw en de landbouw wordt gebruikt. Daarnaast leidt dat ons tussen het bosgebied "Mähne" en het agrarisch gebruikte "Dollenkamp" licht oplopend naar het begin van de "Sünderholz". Beide bosgebieden zijn eigendom van graaf Sierstorpff, Bad Driburg.

Kort na het passeren van het sparrenbos aan de veldzijde bereiken we het verbindingspad van Siddessen naar Schmechten of Istrup. Hier is het de moeite waard om een kijkje te nemen in het Brakelerdal, bij de hoge veldbreedtes en de uitgestrekte bostrappen van het Lippische Bergland en het aangrenzende Weserbergland. Zelfs de Köterberg is hier bij helder weer te zien.

Iets verder rechtdoor komen we bij de rechthoekige bocht van het pad naar Schmechten en Istrup. Hier bereikt het terrein een hoogte van ongeveer 225 m. We gaan echter rechtdoor op de voortdurend aflopende weg door de Sünderholz en steken uiteindelijk de K 20 over, die Gehrden en Schmechten met elkaar verbindt. Hier gaan we halverwege naar links en lopen over het constant stijgende bospad parallel aan de districtsweg door de "Mittelholz", langs de "Eichental" schuilplaats en de schietbaan in de richting van het sportveld van Gehrden, dat zich voor het vakantiedorp Gehrden bevindt. Hier ontmoeten we voor het eerst het natuurpad van de fruitboom, dat in 1995 werd aangelegd. Hier werden 54 verschillende soorten fruit aangeplant, waarvan sommige typisch zijn voor het gebied, zoals de "Brakeler Apfel".

We passeren het Hudewald, dat vroeger dienst deed als gemeenschappelijke weide waar de kleine boeren en burgers van het dorp tot drie stuks vee konden laten grazen. De aanplanting van het Hudewald vond plaats in 1997 volgens historische richtlijnen onder auspiciën van de plaatselijke geschiedenis en het toeristenbureau van Gehrden. De voorraad van 52 nog bestaande eiken, allemaal natuurmonumenten, werd aangevuld met 103 nieuwe aanplantingen.

Via het sportveld bereiken we de noordelijke rand van het vakantiedorp Gehrden en ontmoeten we weer het natuurpad van de fruitbomen, van waaruit we nu een buitengewoon uitzicht hebben op het Hudewald.

Als we de weg rechtdoor volgen, bereiken we de Rotheweg, die naar het dorp aan de rechterkant leidt. Bergafwaarts, langs het barokke schrijn "Christus op de Olijfberg", gebouwd in 1708, bereiken we die Öse. Dit riviertje doorkruist de gemeente Gehrden en mondt uit in de Nethe bij Siddessen. We volgen het verloop van de Öse langs het waterpad, dat door de sportvisserijvereniging is aangelegd. Talrijke informatieborden geven informatie over de lokale fauna in en langs de loop van de rivier. Langs de voormalige kloostermolen uit 1708 bereiken we een schrijn uit 1701 met het portret van een Piëta.

Daarna, rechts aanhoudend, bereiken we het centrum van het dorp op de Hansaplatz. U mag het historische centrum van het dorp niet missen. Korte afstanden leiden naar het kasteel van Gehrden, dat tot de secularisatie in 1810 een benedictijnenklooster was. Vandaag de dag herbergt het het familie recreatiecentrum van het aartsbisdom Paderborn. Een juweel van hoge rang is de voormalige kloosterkerk van St. Petrus en Paulus, gebouwd in de 12e eeuw, vandaag de dag de parochiekerk van Gehrden. Romaanse architectuur en barokke meubels vormen een unieke synthese. Het herbergt niet alleen een schat aan kunstschatten, maar ook een historisch uniek klokkencomplex bestaande uit negen klokken. In het voormalige kloosterdistrict staat ook de apostellinde, die naar verluidt de op twee na oudste lindeboom van Duitsland is. De experts zijn het nog niet eens over de exacte leeftijd.

Voordat we teruggaan naar Hansaplatz moeten we het voormalige stadhuis en andere bezienswaardige vakwerkhuizen bekijken. We passeren de Bürgerhalle en vervolgen onze wandeling van de Hansaplatz naar de Ösebrücke, die versierd is met een beeld van de heilige Nepomuk. Als we linksaf de straat "Am Ring" in gaan, moeten we nu de gestaag stijgende "Rosenberg" op, die waarschijnlijk bij veel mensen bekend is van het jaarlijkse Goede Vrijdag kruisdoekje. Stenen foto's van de staties, die na de Eerste Wereldoorlog door de families van Gehrden werden geschonken ter nagedachtenis aan hun gevallen zonen, begeleiden ons nu naar onze bestemming in de vorm van een stenen hoog kruis op de heuvel. Hier vindt u ook de Sint-Katelijnekapel uit 1668 en een dubbelzijdig barokke schrijn met een legende die het leven van de Heilige Katharina uitbeeldt.

Vanuit dit oogpunt moet de wandelaar een tijdje rondkijken. Beloning van verre uitzichten in alle richtingen: in het westen het Eggegebergte, de dorpen Altenheerse en Drinenberg, in het oosten een gedeeltelijk uitzicht op Siddessen en een prachtig uitzicht in het oosten, bijvoorbeeld op het radarstation bij Auenhausen.

 

We vervolgen onze wandeling aan de linkerkant van de Hochkreuz door een weiland van de gemeente Gehrden, hier komen we nog een stuk van het fruitbomen-natuurpad tegen. Aan het einde van de weide leidt ons pad ons linkshandig over het asfaltpad, dat in een scherpe hoek naar beneden leidt naar het pad door het prachtige diepe dal naar Siddessen, het gouddorp van de staat uit 1991.

 

Voordat we verder gaan met onze wandeling, moeten we de bezienswaardigheden van Siddessen bezoeken. Het oudste architectonische monument, het barokke portaal van de voormalige kapel uit 1668, staat aan de zuidoostelijke ingang van het kerkplein en is versierd met het wapen van bisschop Ferdinand von Fürstenberg. De huidige kerk, een neogotisch gebouw uit het begin van de 20e eeuw, verschillende huizen en binnenplaatsen met huisinscripties, het waterplein en twee barokke schrijnen met de portretten van de heilige Antonius en de heilige Apollonia behoren tot de bezienswaardigheden in het dorp (zie ook de beschrijving van Wandeweg nr. 1).

 

De wandelaar zal gemerkt hebben dat dit cirkelvormige pad voor lange stukken identiek is aan het cirkelvormige pad of het X2-wandelpad van de EGV of de Nethe-ÖseWeg.

 

Slechts enkele meters ten oosten van de kerk bereiken we het begin van de "Klinkenhahn", een pad dat parallel aan het oog op de berghelling loopt. Na een paar honderd meter stroomt het oogje in het dal in de Nethe, die nu aan de rechterkant onder onze wandelroute stroomt. Dit deel van het wandelpad is onlangs als fietspad opgewaardeerd en loopt via een nieuwe brug over de Nethe en loopt vervolgens parallel aan de B 252 richting Rheder.

 

We blijven nu op het licht verhoogde bospad dat, parallel aan de loop van de Nethe, ons weer door het natuurreservaat Sieseberg leidt tot het niveau van de hoogwaterkering die een deel van het Nethe-water afleidt voor de hierboven beschreven molengracht. Via een smal voetpad dalen we de kleine heuvel af naar de voetgangersbrug over de Mühlengraben en steken we de stuwenbrug even over om de "Fischtreppe" , of beter gezegd de "Mäander-Pass", die in 2000 werd gebouwd, te bekijken. Vanaf hier is de Nethe-vallei, die in noord-zuid richting loopt, over de gehele breedte te zien. De "spiegelbreedte" aan de andere kant van het Nethe-dal is ook van hieruit duidelijk te zien.

We nemen nu de "Philosophenweg", de officiële naam van de stuwdam tussen Nethe en Mühlengraben, terug naar Rheder. Wat de fauna betreft, mag men niet vergeten dat zowel de waterspreeuw als de ijsvogel permanente bewoners van dit gebied zijn. We passeren nog steeds kunstmatig aangelegde vijvers die behoren tot de biologische zuiveringsinstallatie van de von Mengersen'sche Dampfbrauerei. Met een constante toevoer van zuurstof naar het licht verontreinigde water via een beweegbaar slangsysteem wordt het geloosde afvalwater op natuurlijke wijze van vijverbassin naar vijverbassin gezuiverd.

 

Na nog een paar stappen zien we de samenvloeiing van de Sieksbach en de Nethe. Het heeft zijn weg vrijgemaakt van de Hampenhausen bronnen door het schilderachtige, afgelegen Rheder's Siektal, genaamd "Koninkrijk van de Hemel".

 

Via het parkpad, dat we al aan het begin van onze rondwandeling leerden kennen, of de aan het begin genoemde padvariant over de "Katharinabrug", keren we terug naar het dorp en naar ons beginpunt bij de kerk.